Ия Жаңа Қазақстанда – Азаматтық қоғамның орны әрдайым ерекше назарда болуы тиіс. Себебі Азаматтық қоғам дамыса ғана елімізде мемлекет пен халық арасында өзара тығыз байланыс нығая түспек. Енді осы мақалада біз «jsk.kz» ақпараттық агенттігі егжей-тегжейлі баяндайтын боламыз. Азаматтық қоғам, оның құрылымы сипатталатын тұжырымдама, ерекшеліктері кез-келген шынайы демократияның негізгі тірегі болып саналады. Ол оның қалыптасуына үлес қосып, оны нығайту және сақтау кепілі болып табылады. Тоталитаризм мемлекетте дамудың негізгі қарсыласы дәл азаматтық қоғам болып табылады . Бұл білімнің негізгі ерекшеліктері қандай ? Оның қызметі қалай көрінеді? Бұл туралы әрі қарай.
Азаматтық қоғам тұжырымдамасының құрылымдық құрылымы
Азаматтық қоғам қоғамды әр түрлі биліктен құтқарудан қорғауға шақырылған. Бұл сыбайлас жемқорлықты шектеуге көмектеседі, адам құқықтарының бұзылуына кедергі келтіреді . Ресейде азаматтық қоғамның құрылымы мен функциялары жаңадан қалыптасады. Бұл, ең алдымен, адамның бостандықтары мен құқықтарын жариялау арқылы биліктің қызметі мен мазмұнын айқындайтын қоғамның жоғары құндылығы ретінде көрінеді. Азаматтық қоғамның құрылымы қалыптасуына байланысты алғышарттар арасында қысқаша түрде төмендегідей атауға болады:
Көп партиялы жүйенің пайда болуы.
Нарықтық қатынастарды дамыту.
Энергияны бөлу принципін жүзеге асыру.
Бюрократиялық жүйе азаматтық қоғамның мемлекеттік қызметке кеңірек әсерін тигізеді.
Азаматтық қоғамның мәні мен құрылымы
Азаматтық қоғам — адамның ұйымдық құрылымының тұжырымдамасы, белгілері, құрылымы — тарихи даму барысында қалыптасқан ұзақ кезең. Нәтижесінде ол қуатты әлеуметтік білімге айналды. Азаматтық қоғам тек қана мемлекет ретінде ғана емес, сондай-ақ әлеуметтік құрылыммен де жұмыс істей бастады. Нарықтық қатынастарға көшу кезінде білім берудің маңызды стратификациясы бар. Бұл кезең әлеуметтік, этносаралық, соның ішінде қақтығыстардың артуымен сипатталады. Барлық осы факторлар азаматтық қоғамды қалыптастыру мен дамыту үдерісіне теріс әсер етеді. Бүгінгі күні халықты әлеуметтік қорғауды қамтамасыз ету, мемлекеттік басқарудағы әділеттілік қағидаттарын іске асыру мәселелері алға жылжуда.
АЗАМАТТЫҚ ҚОҒАМНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ЖӘНЕ МӘНІ
Бүгінгі таңда бұл анықтама мазмұнды едәуір байытады және өте көп бағаланады. Жалпы мағынада ол халықты ұйымдастырудың ең жоғары түрін қамтамасыз етеді. Азаматтық қоғам құрылымы жеке тұлғаларды, мекемелер мен топтарды қамтиды. Олардың барлығы саяси мемлекетте тікелей байланысты емес. Сондай-ақ, азаматтық қоғамның құрылымын қысқаша түрде оны құрайтын адамдар арасында мәдени, құқықтық, саяси және экономикалық қарым-қатынастар дамыған қауымдастық ретінде қарастыруға болады. Бұл қатынастар мемлекет тарапынан емес.
Азаматтық қоғам негізгі ерекшеліктер
ЕРЕКШЕЛІГІ
Азаматтық қоғамның тұжырымдамасы мен мәні екі көзқараста қарастырылуы мүмкін. Біріншісіне сай, ұйымның бұл түрі өзара қарым-қатынастар кешені, сондай-ақ әлеуметтік институттар. Бұл жағдайда азаматтық қоғамның құрылымы экономиканы, мәдениетті, білім беруді, отбасылықты, дінді және т.б. қамтиды. Осы қатынастарды дамыту кезінде мемлекет қатыспайды. Осы өзара әрекеттесу кешенінің арқасында әлеуметтік топтар мен жеке адамдар өз мүдделері мен қажеттіліктеріне қанағаттанады. Философиядағы азаматтық қоғамның тұжырымдамасы білім қалыптастырудың мінсіз үлгісін болжайды. Осыған сәйкес әлеуметтік білім тәуелсіз бос адамдардан тұрады. Сонымен қатар олар кең ауқымды әлеуметтік-экономикалық, саяси, мәдени және басқа құқықтарға ие болуы керек, мемлекеттік басқаруда белсенді қатысады және әр түрлі жеке қажеттіліктерді қанағаттандыруға кедергі келтірмейді.
Азаматтық қоғам құрылымы
ҚАҒИДАТТАР
Олар азаматтық қоғамның өмірін қамтамасыз етеді. Негізгі қағидаттары:
Барлық адамдардың бостандықтары мен құқықтарының теңдігі.
Жеке тұлғалардың экономикалық тәуелсіздігі.
Бостандықтар мен адам құқықтарын құқықтық қорғау кепілдігі.
Қозғалыстар мен партиялардың қалыптасуындағы халықтың еркіндігі.
Кəсіби негізде жəне мүдделерде адамдарға тәуелсіз қауымдастықтарды қалыптастырудың заңдық кепілі.
Мәдениетті, білім беруді, ғылымды, білім беруді және басқа да заттарды дамыту үшін қажетті жағдайларды, оның ішінде материалдық-техникалық қамтамасыз ету.
Қоғам мен мемлекет арасындағы қарым-қатынасты сақтауға, сондай-ақ бұрынғы қауіпсіздікті қамтамасыз ететін тұрақтандырушы механизмнің болуы.
Білім беру бостандығы және бұқаралық ақпарат құралдары қызметі.
Философиядағы азаматтық қоғам түсінігі
АЗАМАТТЫҚ ҚОҒАМНЫҢ ҚАНДАЙ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ БАР? ҰЙЫМНЫҢ БҰЛ ТҮРІНІҢ НЕГІЗГІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ҚАНДАЙ?
Бұл кешеннің басты ерекшелігі — мемлекетті бақылау және оған қарсы тұру. Тарихта азаматтық қоғам билікті жеңіп алған көптеген кезеңдер бар. Білім алудың мәні мен құрылымы әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы, Шығыста бұл кешен әдетте «аморфты» деп есептеледі, бірақ мемлекеттің өмірдің барлық салаларына еніп, шексіз мүмкіндіктері мен күші бар. Ресей болсақ, мұнда, әдетте, мемлекет жеңіп алды және азаматтық қоғамға бағынышты. Кешеннің мәні мен құрылымы үнемі биліктің қысымына ұшырайды. Елдегі тоталитаризмнің 70-жылдық кезеңі — бұл керемет үлгі. Нәтижесінде, тарихи даму дерлік өліге жетті. Қазіргі Ресейде азаматтық қоғам басқа бұрышпен қаралды. Қызығушылығы оған саяси идея ретінде көрінді. Азаматтық қоғамның белгісі — адамның еркіндігі мен құқықтарын қамтамасыз ету, биліктің авторитарлық көріністеріне қарсы тұру. Ұйымның бұл түрі, басқалармен қатар, соңғы тапсырмаларды орындай алмайтын мемлекеттік тапсырмалардың бір бөлігін қабылдай алады. Соған қарамастан, азаматтық қоғамның билікке деген тәуелділігі бар. Оның дәрежесі мемлекет тарапынан көмек сұрамай, адамдарды өз қажеттіліктерін қанағаттандыруға біріктіру қабілетіне байланысты.
Азаматтық қоғам құрылымы
БАСҚА МҮМКІНДІКТЕР
Азаматтық қоғамның басқа да белгілерінің қатарында:
Жеке тұлғалар арасындағы құқықтық, мәдени, саяси және экономикалық қатынастар дамыды.
Мемлекет бақылау мүмкіндігі.
Өзін-өзі реттеу және өзін-өзі бақылау механизмдерінің болуы.
Плюралистік сипат. Бұл көптеген партияларда, меншік нысандарында және тағы басқаларда көрінеді.
Адамды құлдықтың болмауы. Қоғамда өзара әрекеттесетін адамдар оның негізі болып саналады.
Стратегиялар мен топтардың әртүрлі мүдделерін, демократияның пайда болуын көрсететін құрылымның дамуы мен алуан түрлілігі.
Адамдардың психологиялық, интеллектуалды дамуының жоғары деңгейі, кешеннің бір немесе басқа мекемесіне тартылған кезде тәуелсіз қызмет қабілеті.
Заңнама.
Азаматтық қоғам шеңберінде оның мүшелерінің бостандықтары мен құқықтары барынша қамтамасыз етілген. Кешенде топтар арасында бәсекелестік бар. Дені сау қоғамда оның мүшелері өз пікірін еркін қалыптастырады, хабардарлықты дамытады, ақпаратқа деген құқығын жүзеге асырады. Кешеннің қызметі үйлестіру принципіне негізделген. Бұл қоғам мемлекеттік аппаратпен ерекшеленеді. Онда өзара іс-қимыл бағыныштылық қағидаты бойынша, қатаң бағынышта болады.
КЕШЕННІҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІ
Азаматтық қоғамның ерекше құрылымы бар. Оның компоненттері — институттар мен құрылымдар — қажеттіліктерді қанағаттандыруға және ұжым мен жеке тұлғалардың мүдделерін іске асыруға жағдай жасайды. Олар үкіметке қажетті қысым жасай алады, бұл оны қоғамға қызмет етуге мәжбүр етеді. Құрылым — ішкі құрылым — өзара әрекеттесуді және әртүрлі компоненттерді көрсетеді. Дамудың динамизмі мен тұтастығын қамтамасыз етеді. Комплекстегі күшті және интеллектуалды энергияны қалыптастыратын жүйе қалыптастырушы принцип ретінде, шын мәнінде, табиғи мүдде мен қажеттіліктерге ие адам. Олардың сыртқы көрінісі заңда бекітілген міндеттер мен құқықтарда бар. Құрылымның элементтері әртүрлі қауымдастықтар мен адамдар қауымдастары, сондай-ақ олардың арасындағы тұрақты қатынас деп саналады. Кешенде тік және көлденең байланыстар орын алады. Олардың негізі қоғамдық өмірді қамтамасыз ету процесінде пайда болатын әртүрлі өзара әрекеттер. Оларға, ең алдымен, экономикалық қатынастар. Олар меншік нысандарының кепілдігі мен алуан түріне негізделеді. Бұл азаматтық және басқа да қоғамда жеке бас бостандығының негізгі шарты болып табылады. Сондай-ақ, жүйе шеңберінде әлеуметтік-мәдени қатынастар дамыған. Бұған этникалық, отбасылық, діни және басқа да тұрақты байланыстар жатады.
Азаматтық қоғамның құрылымы мен функциялары
ӘЛЕУМЕТТІК КОНТУРЛАР
Азаматтық қоғамның іргетасы тек қана әртүрлі, кеңейтілген әлеуметтік құрылым болуы мүмкін. Ол топтар мен топтардың өкілдерінің мүдделерінің алуан түрлілігін және байлығын көрсетеді. Әлеуметтік контурларды қалыптастырудағы маңызды рөл мәдени плюрализмге жатады. Ол рухани өмірдің барлық компоненттерін қамтиды, шығармашылық қызметте барлық адамдардың қатысуымен теңдікті қамтамасыз етеді. Қоғамның жоғарғы қабатында мүдде топтары арасындағы жеке таңдау, саяси және мәдени айырмашылықтармен байланысты қатынастар бар.
ҚОРЫТЫНДЫЛАЙ КЕЛЕ
Кешеннің өмірі оның ерекше қасиеттері мен мәдениетінің қатысуынсыз мүмкін емес. Сонда ғана адамның тәуелсіздік пен қадір-қасиетін, жеке басын және заңдарды қатаң сақтай отырып, басқа адамдардың бостандықтары мен құқықтарын құрметтеуге негізделген дүниетанымы болған кезде азамат деп атауға болады. Өнегелі ерекшелігі де жоғары адамгершілік мұраттардың болуы.
Jsk ақпарат орталығы